عدم اختصاص «بینه» به شهادت دو شاهد

author

  • اصغر عربیان استادیاردانشگاه آزاداسلامی،واحدعلوم وتحقیقات،گروه فقه وحقوق، تهران، ایران
Abstract:

بینه را می‌توان مهمترین دلیل اثبات موضوعات و احکام در صدر اسلام دانست که در لسان اخبار و فتاوای فقهاء نوعاً معادل دو شاهد مرد عادل عنوان شده است. تحت این عنوان اخیر هنوز هم در قوانین قضائی بعنوان یکی از مهمترین دلائل اثبات دعوا مطرح است. در بسیاری از روایات بینه با قرائنی از قبیل عدالت و تعداد همراه است که باعث شده اکثر فقهاء آن را به شهادت دو شاهد عادل تعبیر کنند چرا که صفت عادل بودن (البینه العدول) یا دو نفر بودن بینه صرفاً در همین تعبیر می‌گنجد. از این رو این گروه قائل به اختصاص بینه به شهادت دو مرد عادل هستند و آن را به چیز دیگری غیر از این اطلاق نمی‌کنند. یعنی اولاً باید تعداد شهود دو نفر باشند و کمتر یا بیشتر را معتبر نمی‌دانند. ثانیاً باید مذکر باشند و شهادت زنان را خلاف اصل می‌دانند مگر در مواردی. ثالثاً باید عادل هم باشند. در کنار این قول، قول دیگری که مختار این مقاله هم هست با استفاده از عموم و اطلاق روایات و برخی قرائن، بینه را به معنی مطلق آن بکار می‌برند. یعنی هر دلیلی که شأن اثباتی و تبیین کنندگی داشته باشد. لذا علم قاضی هم تحت عنوان بینه بکار رفته و با این تعبیر میتوان آن را به تمام دلائل اثبات اطلاق کرد ضمن اینکه در مواردی هم که بعنوان شهادت شهود بکار رفته دیگر خصوصیتی در دو نفر بودن و حتی در مذکر بودن شهود نخواهد داشت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقض حیثیت معنوی در قلمرو شهادت شهود و جرح شاهد

ممکن است حیثیت معنوی اشخاص، در مقام «تحمل شهادت»، «ادای شهادت» و «جرح شهود» در جایی که مفاد شهادت یا جرح به حیثیت معنوی «مشهود علیه» یا «شاهد» یا «مشهود له» مربوط باشد، در معرض نقض قرار گیرد. از یک‌سو، حیثت معنوی اشخاص محترم است و انتظار می­رود از تعرض مصون و نقض آن ضمان‌آور باشد. از سوی دیگر، اجرای پاره‌ای احکام دست‌کم در برخی مواقع،‌ با نقض حیثیت معنوی اشخاص دیگر همراه است و عدم امکان ورود در...

full text

حق اختصاص

   حق اختصاص اعتبار عقلایی است که بین شخص با شیء یا مکانی برقرار می­شود. در باره ماهیت حق اختصاص بحث و اختلاف­نظر وجود دارد که آیا حق مالی، نوعی ملکیت یا سلطنت یا اولویت است. همچنین نسبت به ثبوت چنین حقی اختلاف­نظر وجود دارد  و برای اثبات آن به ادله­ای مانند اجماع، روایت، استصحاب و سیره عقلا استناد شده است . برخی از اموری که جریان حق اختصاص در باره آنها مطرح است عبارتند از : حق اختصاص در اعیان ...

full text

بررسی فقهی ـ حقوقی اثر رجوع شاهد از شهادت در دعاوی مدنی

مادّه 1319 قانون مدنی در بیانی مطلق، رجوع شاهد از شهادت را سبب ترتیب اثرندادن به شهادت، معرفی کرده است و از توضیح بیشتر درباره آثار چنین رجوعی، خودداری کرده است. در فقه، فقها در تبیین آثار رجوع شاهد از شهادت، نسبت به اعتبار شهادت و حکم صادرشده براساس آن و مسئولیت شاهد رجوع‌کننده، اهتمام ورزیده‌اند و حالت‌های گوناگون را مورد توجه قرار داده‌اند. در شرایط اجمال و سکوت قانون درباره موضوع مورد بحث، ر...

full text

مقایسه شهادت بانوان در دو نظام حقوقی ایران و مصر

چکیده شهادت شهود به عنوان یکی از مهم­ترین دلایل اثبات دعوا در کنار سایر دلایل پذیرفته شده است. اما در میزان اعتبار و حجیت شهادت زنان نسبت به مردان تفاوت­هایی وجود دارد. با توجه به این­که در فقه امامیه و به تبعیت از آن در قوانین جمهوری اسلامی ایران در برخی موارد،شهادت زنان اصلا پذیرفته نشده است و در موارد پذیرفته شده نیزاز ارزش مساوی با شهادت مردان برخوردار نیست، که این موضوع شائبه تبعیض در برخ...

full text

اعتبار بینه در فقه امامیه، حقوق ایران و مصر

نظام های حقوقی کشورهای جهان، برای اثبات، ادله ای را پیش بینی کرده اند. از جمله این ادله اثبات، شهادت شهود یا به تعبیر اسلامی، بینه است. کشور های مسلمان، به تبع فقه، بینه را از جمله ادله اثبات می شمارند، اما هر کدام از این کشورها برای بینه به اندازه متفاوتی اعتبار قائل هستند. برخی از کشورها برای بینه دامنه اعتبار گسترده ای و برخی هم دامنه محدودتری پیش بینی کرده اند. ایران از جمله کشورهای مسلمانی...

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 4  issue 6

pages  165- 206

publication date 2013-07-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023